داستان ماندگار طرز تهیه آبگوشت خانگی در سفرههای ایرانی
خبر خوشمزه هر هفته در ایمیل شما!
دستور پخت، خواص مواد و ترفندهای خاص
مناسبتها
خواص مواد غذایی
طرز تهیه آبگوشت تنها یک دستور آشپزی نیست، بلکه روایتگر بخشی از فرهنگ و خاطرات جمعی ما ایرانیهاست. غذاهای اصیل ایرانی فقط مزه نیستند، بلکه خاطرهاند؛ و چه چیزی گرمتر و دلچسبتر از آبگوشت در ظهر یک جمعه پاییزی؟ آبگوشت نماد یک وعدهی مفصل، خانوادگی و صمیمی است. در گذشته، این غذا در دیزی سنگی یا ظروف مسی پخته میشد و هنوز هم در بسیاری از رستورانهای سنتی به همان شکل سرو میشود. همانطور که در طرز تهیه آبگوشت آمده، “تلیت کردن” آب آن با نان سنگک یا بربری بخشی از تجربهی لذتبخش این غذاست. در بسیاری از خانوادهها، ظهر جمعه بدون این خوراک سنتی کامل نیست و مرور دوبارهی طرز تهیه آبگوشت میتواند یادآور لحظههای گرم و صمیمی دور سفره باشد.
معرفی کامل و دقیق ماده غذایی
نام غذا: آبگوشت (دیزی)
نوع: غذای اصیل ایرانی، سنتی
دسته بندی: خوراک گرم سنتی با پایه ی گوشت، حبوبات و سبزیجات
منشاء: ایرانی، از خراسان تا فارس، از آذربایجان تا بوشهر
بومی بودن: بله؛ یکی از غذاهای کاملاً بومی و فرهنگی ایران
مواد اصلی: گوشت گوسفندی، نخود، سیبزمینی، گوجه فرنگی، پیاز
چگونه شور خیار یا ترشی لیمو با آبگوشت هماهنگ میشود؟
وقتی آبگوشت داغ و خوش طعم است، خوردن کمی شور و ترش مانند شور خیار یا ترشی لیمو کامبیز، طعم آن را تعادل میبخشد و حالت تند و تیزی به غذا میدهد که بسیار لذت بخش است.
نحوه استفاده:
- در هر لقمه، چند تکه شور خیار یا ترشی لیمو بردارید و به همراه نان با آبگوشت میل کنید.
- میتوانید ترشی را کنار ظرف آبگوشت قرار دهید و هنگام صرف، هم زمان با آبگوشت، هر بار کمی ترشی بردارید تا طعم غذا را چند برابر لذت بخش کنید.
- در کنار این ترشیها، نان داغ و سبزی تازه هم گزینههای عالی برای همراهی هستند.
همین حالا بخوانید: میخواهید راز طعم بینظیر پاستای تازه را کشف کنید؟ با طرز تهیه پاستا خانگی خانه را به عطر دلنشین پاستای ایتالیایی تبدیل کنید.

موضوع
طرز تهیه آبگوشت
تاریخ انتشار
۱۱ شهریور ۱۴۰۴
تهیه کننده
تحقیق و ترجمه کامبیز
اینستاگرام
ارزش غذایی کامل در طرز تهیه آبگوشت و تأثیر آن بر بدن
اگر آبگوشت به درستی و با رعایت نکات تغذیه ای مناسب تهیه شود، غذایی بسیار مغذی و سرشار از فواید برای بدن است. در ادامه به مهم ترین خواص این غذا اشاره میکنیم که به شرح زیر است:
سرشار از پروتئین
گوشت گوسفند، یکی از عناصر اصلی آبگوشت است که منبع غنی پروتئین با کیفیت بالا است. پروتئین برای ساخت و ترمیم بافتهای بدن، تقویت عضلات و حفظ سلامت سیستم ایمنی نقش حیاتی دارد.
همچنین، نخود و دیگر حبوبات که در آبگوشت به کار میرود، علاوه بر پروتئین، منبع عالی فایبر و مواد مغذی دیگر هستند.
غنی از فیبر و مواد معدنی در حبوبات
حبوباتی مانند نخود، لوبیا و عدس، منبع عالی فیبر هستند که نقش مهمی در اصلاح و بهبود عملکرد دستگاه گوارش، جلوگیری از یبوست و کنترل سطح قند خون دارند.
آنها همچنین حاوی مواد معدنی مانند منیزیم، فولاد، پتاسیم و منگنز هستند که به سلامت قلب، استخوانها و عملکرد طبیعی بدن کمک میکنند.
تامین پتاسیم و ویتامین C
سیب زمینی و گوجه فرنگی در این خوراک، غنی از پتاسیم و ویتامین C هستند.
پتاسیم به تنظیم سطح فشار خون و عملکرد عضلات کمک میکند، و ویتامین C با تقویت سیستم ایمنی، افزایش جذب آهن و کمک به فرآیندهای بهبود زخمها نقش مهمی دارد.
چربیهای مفید و طبیعی
در صورت استفاده از گوشتهای با چربی طبیعی و بدون فرآوریهای صنعتی، آبگوشت حاوی چربیهای سالم است که انرژی لازم بدن را تامین کرده و در ساخت سلولها و هورمونها نقش دارند. همچنین، وجود چربیهای طبیعی و سالم، سبب میشود که غذا طعم بسیار خوبی داشته باشد و نیازهای چربی مورد نیاز بدن تامین گردد.
اثرات آنتی اکسیدانی گوجه فرنگی
گوجه فرنگی، سرشار از آنتی اکسیدانهایی مانند ویتامین C و لیکوپن هستند. این ترکیبات، در مقابله با رادیکالهای آزاد و کاهش آسیبهای سلولی نقش دارند و میتوانند در کاهش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن نظیر سرطان و امراض قلب موثر باشند.
سایر فواید سلامتی
کاهش التهابها:
مصرف منظم و متعادل آبگوشت میتواند در کاهش التهابات سیستمیک بدن موثر باشد.
پشتیبانی از سیستم دستگاه گوارش:
فیبرهای حبوبات و ویتامین C، به سالم نگه داشتن رودهها کمک میکنند.
تقویت استخوانها و دندانها:
کلسیم و فسفر موجود در گوشت و سبزیجات، به سلامت استخوانها و دندانها کمک میکند.
مناسب برای دوران نقاهت و تقویت بدن:
به دلیل داشتن پروتئین و مواد مغذی، آبگوشت غذای مناسبی برای افرادی است که نیاز به تقویت و استراحت دارند، مثل افراد بیمار یا ورزشکاران.
در مجموع، اگر با رعایت نکات تغذیه ای و استفاده از مواد سالم تهیه شود، آبگوشت یک غذای کامل، مقوی و بسیار مناسب برای حفظ سلامت و تقویت بدن است.
کاربردهای متنوع از طرز تهیه آبگوشت در آشپزی خانگی
آبگوشت بیشتر در ناهار روزهای جمعه یا مهمانیهای خانوادگی خورده میشود. طعم گرم، کمی ترش و عمیق آن از ترکیب گوشت و نخود میآید.
بهترین همراهها:
- نان سنگک تازه
- شور خیار کامبیز یا ترشی لیمو کامبیز
- سبزی خوردن
- دوغ محلی یا شربت زرشک
نکات مهم در نگهداری و مصرف پس از طرز تهیه آبگوشت
- مدت ماندگاری: تا ۳ روز در یخچال؛ همچنین میتوان آن را فریز کرد.
- نگهداری: در ظرف دربسته، بدون نان و ترشی نگهداری شود.
- نکات مصرف:
- نخود را حتماً از شب قبل بخیسانید.
- گوشت بهتر است با استخوان (مثل گردن یا ماهیچه) باشد.
- از رب زیاد استفاده نکنید تا طعم اصیل حفظ شود.
طعم و عطر دلنشین در طرز تهیه آبگوشت اصیل ایرانی
“هر ظهر جمعه، صدای قل قل قابلمه ی مسی مادربزرگمان از حیاط شنیده میشد. بخارِ بلند شده از در قابلمه، نه فقط غذا، که خاطرات را میپخت…”
آبگوشت یکی از معدود غذاهایی است که در بسیاری از مناطق ایران نام و شیوه پخت مخصوص دارد:
دیزی بزباش تبریزی، آبگوشت کشک قمی، آبگوشت به زعفرانی یزدی، آبگوشت بادمجان کرمانی…
در فرهنگ ایرانی، دیزی همیشه نماد سفره دورهمی، مهمان نوازی و خاطره سازی بوده است.
طرز تهیه آبگوشت با مواد جایگزین
- اگر گوشت در دسترس نبود، میتوان از سویا درشت خیسانده شده استفاده کرد (برای گیاه خوارها).
- در نبود نخود، لوبیا سفید یا عدس گزینههای موقتی هستند.
اگر به دنبال طعمی اصیل و متفاوت هستی، طرز تهیه بادمجان ماستی افغان با کشک سنتی را از دست ندهید.

چه کسانی باید در طرز تهیه آبگوشت احتیاط کنند؟
- مصرف بیش از حد برای افراد مبتلا به فشارخون بالا یا نقرس توصیه نمیشود.
- بهتر است چربیهای اضافی گوشت را جدا کنید تا سبک تر شود.
- در صورت داشتن مشکل گوارشی، میتوان نخود را جداگانه پخت و له کرد تا سبک تر باشد.
یافتههای علمی جدید درباره طرز تهیه آبگوشت و ارزش غذایی آن
“بخار داغ قابلمه که بالا میزند، بوی گوشت پخته، نخود نرم شده همه با هم ترکیب میشوند. وقتی درِ قابلمه باز میشود، انگار پنجره ای به ظهرهای آرام کوچههای خاکی باز شده… نان تلیت شده در آبگوشت، شور خیار کنارش، و صدای قاشقهایی که به ظرفهای سفالی میخورند، تصویری کامل از یک ظهر ایرانی است.”
طرز تهیه آبگوشت در نگاه علم تغذیه امروز
- امروزه آبگوشت به عنوان غذای سنتی سلامت محور دوباره محبوب شده، به خصوص در برنامههای غذایی سالم ایرانی.
- در برخی نسخههای مدرن، چربی گوشت جدا میشود، از روغن زیتون استفاده میشود و حتی نسخه ی وگان آبگوشت هم تهیه میشود.
فوت وفنهای حرفهای در طرز تهیه آبگوشت خوشمزه تر
انتخاب گوشت:
از گوشت با استخوان و مقداری چربی (مثل ماهیچه یا گردن گوسفندی) استفاده کنید. استخوان باعث خوش طعم شدن آبگوشت و ژلاتینی شدن آن میشود.
خیساندن نخود:
نخود را حداقل ۸ ساعت در آب سرد بخیسانید و چند بار آب آن را عوض کنید تا نفخ آن کاهش یابد و راحت تر بپزد.
آب مناسب:
از آب سرد و تصفیه شده استفاده کنید. اضافه کردن آب جوش باعث میشود گوشت سریع بسته شود و مغز پخت نشود.
تفت دادن پیاز و گوشت:
پیاز را با کمی روغن زیتون یا کره سبک تفت دهید تا طلایی و نرم شود. سپس گوشت را اضافه کرده و کمی سرخ کنید تا عطر آن آزاد شود، این مرحله به عمق طعم آبگوشت کمک میکند.
ادویهها:
به جای ریختن ادویهها به صورت یکباره، آنها را در چند مرحله اضافه کنید. مثلاً زردچوبه و فلفل را اول اضافه کنید و در انتها نمک را اضافه نمایید که گوشت نرم تر بماند.
پخت آرام:
آبگوشت را روی حرارت ملایم بپزید؛ جوش سریع باعث سفت شدن گوشت میشود و نفوذ عطر و طعم را کم میکند.
اضافه کردن سیب زمینی:
سیب زمینی را در نیم ساعت پایانی اضافه کنید تا له نشود ولی کاملاً پخته و نرم شود.
دم کردن گل محمدی:
یک قاشق گل محمدی خشک را در کمی آب جوش دم کنید و ۱۰ دقیقه قبل از سرو به آبگوشت اضافه کنید تا عطر خاصی بگیرد.
نمک در انتها:
نمک را آخرین مرحله اضافه کنید تا گوشت نرم و آبدار بماند.
کوبیدن آبگوشت:
برای خوش طعم شدن، مواد جامد آبگوشت را با گوشت کوب دستی خوب بکوبید تا لعاب دار و یکدست شود.
همراهی با ترشیها:
شور خیار با طعم تند و ترشی لیمو با ترشی و عطری که دارد، باعث تعادل مزهها میشود و طعم چربی گوشت را متعادل و خوشمزه تر میکند.
جمع بندی درباره طرز تهیه آبگوشت و جایگاه آن در فرهنگ غذایی
طرز تهیه آبگوشت فقط یک دستور آشپزی نیست؛ روایت یک فرهنگ است.
از خاک گرم جنوب تا سرمای آذربایجان، از حیاط خانههای قدیمی تا دیزیسراهای امروزی، قصهی آبگوشت همچنان گرم، مهربان و زنده است.
آبگوشت، نماد اصالت و گرمای سفرهی ایرانی است؛ غذایی که نه تنها با طعم بینظیر و دلچسبش، بلکه با روایتهای فرهنگی و ارزشهای تغذیهایاش، جایگاهی ویژه در دلها دارد.
وقتی به مراحل طرز تهیه آبگوشت نگاه میکنیم، از انتخاب دقیق مواد اولیه، خیساندن درست نخود، تا پخت آرام و فوتکوزهگریهای پنهان هر خانواده، درمییابیم که هر مرحله بخشی از هنر آشپزی سنتی است که باعث میشود این غذا همیشه زنده و محبوب بماند.
همراهی آبگوشت با شور خیار یا ترشی لیمو، تجربهای منحصر بهفرد از تعادل طعمها را رقم میزند و خاطراتی خوش برای دورهمیها میسازد. چه در سفرههای قدیمی و چه در آشپزخانههای مدرن، طرز تهیه آبگوشت همچنان یکی از بهترین انتخابها برای داشتن غذایی گرم، سالم و پرانرژی است.
بخوانید: با ابزار درست، پختوپز برای شما لذتبخشتر میشود؛ مقاله جامع معرفی ابزار شیرینی پزی و نانوایی را مطالعه کنید.
طرز تهیه آبگوشت
مواد اولیه
- ۵۰۰ گرم گوشت گوسفند ترجیحاً ران یا سردست
- ۱ پیمانه نخود
- ۲ عدد سیبزمینی متوسط
- ۲ عدد گوجه فرنگی
- ۱ عدد پیاز
- ۱ قاشق غذاخوری رب گوجه فرنگی کامبیز
- نمک و فلفل به میزان لازم
- زردچوبه به میزان لازم
- ادویه های دلخواه مثل سماق یا دارچین
آمادهسازی
مرحله ۱: آماده سازی مواد
- پیاز را خرد کنید و در قابلمه کمی روغن تفت دهید تا طلایی شود.
- گوشت گوسفند را به تکههای مناسب برش دهید و به پیاز اضافه کنید. کمی تفت دهید تا رنگ بگیرد و عطر آن آزاد شود.
- نخود را شسته و به گوشت اضافه کنید.
- نصف لیوان آب اضافه کنید و اجازه دهید گوشت پخته و نرم شود، حدود ۱-۲ ساعت با حرارت ملایم.
مرحله ۲: افزودن سبزیجات و ادویهها
- گوجه فرنگیها را خرد کنید و به آرامی به قابلمه اضافه کنید.
- رب گوجه فرنگی را در کمی آب حل کرده و به مخلوط بیفزایید تا طعم غنی تر شود.
- نمک، فلفل، زردچوبه و ادویه دلخواه را اضافه کنید.
مرحله ۳: افزودن سیب زمینی و سایر مواد
- سیب زمینیها را پوست بگیرید و در قطعات بزرگ به آبگوشت اضافه کنید.
- بگذارید تا سیب زمینیها نرم شوند، حدود ۳۰ دقیقه.
مرحله ۴: سرو و همراهی
- آبگوشت را در ظرف کشیده و روی حرارت ملایم داغ نگه دارید.
- بهتر است در کنار آبگوشت، ترشی خیار یا لیمو را سرو کنید.
یادداشت
میزان کالری آبگوشت
بسته به چربی گوشت:گوشت کمچربتر (۲۰۶ کیلوکالری/۱۰۰گرم):
- کل کالری غذا: ۲,۰۸۱ کالری
- هر نفر (۴ نفره): ۵۲۰ کالری
گوشت چربتر (۲۸۲ کیلوکالری/۱۰۰گرم):
- کل کالری غذا: ۲,۴۶۱ کالری
- هر نفر (۴ نفره): ۶۱۵ کالری
سوالات متداول درباره طرز تهیه آبگوشت
آبگوشت چیست؟
آبگوشت یک غذای سنتی ایرانی است که از گوشت گوسفند، نخود، سیب زمینی، پیاز و ادویه جات تشکیل شده و به صورت آرام پز تهیه میشود.
تفاوت آبگوشت با خورشت چیست؟
آبگوشت بیشتر به شکل خوراک آبدار و با مواد له شده سرو میشود، در حالی که خورشتها معمولا سس غلیظ تری دارند و مواد جامد آنها کامل تر باقی میماند.
آیا میتوان آبگوشت را با گوشت مرغ درست کرد؟
بله، اما طعم و غنای غذایی متفاوت خواهد بود و سنتاً با گوشت گوسفند یا گوساله تهیه میشود.
نخود را چگونه برای آبگوشت آماده کنیم؟
نخود را حداقل ۸ ساعت در آب سرد بخیسانید و چند بار آب آن را عوض کنید تا نفخ آن کاهش یابد.
بهترین نوع گوشت برای آبگوشت کدام است؟
گوشت گوسفند با استخوان مثل گردن یا ماهیچه بهترین طعم و بافت را میدهد.
مدت زمان پخت آبگوشت چقدر است؟
معمولاً بین ۲.۵ تا ۳ ساعت روی حرارت ملایم.
چگونه آبگوشت را نگهداری کنیم؟
آبگوشت پخته شده را در ظرف دربسته داخل یخچال حداکثر تا ۳ روز و در فریزر تا ۱ ماه میتوان نگهداری کرد.
بهترین ترشی برای سرو کنار آبگوشت چیست؟
شور خیار و ترشی لیمو از محبوب ترین و متداول ترین همراهان آبگوشت هستند.